Οι Συμπληγάδες στην Οδύσσεια

Οι Συμπληγάδες

     Γυρίζοντας από τον Άδη, ο Οδυσσέας,  συνομιλεί με την  Κίρκη, η οποία, τον συμβουλεύει για τον δρόμο του γυρισμού. Του λέει πως, θα συναντήσει τις Σειρήνες και κατόπιν έχει δύο επιλογές. Να περάσει   ή από τις Συμπληγάδες ή από την Σκύλλα και Χάρυβδη. Ο Οδυσσέας προτιμά τη δεύτερη  διαδρομή που στην ουσία, είναι μια  παρόμοια οκτάβα της ίδιας δοκιμασίας.

Ποια είναι η ερμηνεία και γιατί επιλέγει την Σκύλλα και Χάρυβδη σε σύγχρονη ομηρογνωσία;

Οι  Πλαγκτές πλανεμένες κουνημένες, Πέτρες, εκεί που φθάνει αγριεμένο το κύμα της Αμφιτρίτης, είναι 2 κρεμαστοί βράχοι που ανοιγοκλείνουν  ταχύτατα και συντρίβουν το καθετί που θα προσπαθήσει να περάσει ανάμεσά τους. Μόνο περιστέρια  πετούν για να  μεταφέρουν την αμβροσία στους θεούς και μόνο ο Ιάσων με την Αργώ, πέρασε με την βοήθεια της Ήρας.

Οι Συμπληγάδες είναι τα δύο ημισφαίρια του ανθρωπίνου εγκεφάλου, με τις αντίστοιχες λειτουργίες τους, κρεμασμένα στην κορυφή του κεφαλιού. Η αριστερή και η δεξιά πλευρά. Δεν μπορείς να περάσεις ανάμεσά τους χωρίς να συντριβείς και να τρελαθείς,  μπορείς όμως τα ενώσεις, όπως έκανε ο Οδυσσέας στη  Σκύλλα και την Χάρυβδη.  Για αυτόν τον λόγο προτίμησε να οδηγήσει το πλοίο του νου, από εκεί, επιστρέφοντας στην Ιθάκη.

 μ Οδυσσείας

                 Καὶ τὸ καράβι σου ἀπ' ἐκεῖ σὰ σώση νὰ περάση,

δὲ σοῦ ὁρμηνεύω πιὰ ἀπὸ ποῦ τὸ δρόμο σου νὰ πάρης

ἀτὸς σου κρῖνε· ἐγὼ τοὺς δυὸ θὰ σοῦ ἐξηγήσω δρόμους.

Ἀπὸ τὴ μιὰ εἶναι κρεμαστὲς οἱ πέτρες ποὺ ὁλοένα

 

60

            μὲ κύματα ἡ γλαυκόματη τὶς δέρνει ἡ Ἀμφιτρίτη·

αὐτὲς Πλανούμενες τὶς λὲν οἱ θεοἱ οἱ μακαρισμένοι.

Κι οὐδὲ πουλὶ τὶς προσπερνάει, καὶ μήτε οἱ περιστέρες

τὴν ἀμβροσία ποὺ φέρνουνε στὸ Δία τὸν πατέρα,

μόνε κι αὐτὲς κάθε φορὰ τὶς παίρνει ἡ γλιστροπέτρα·

65       

            μὰ στέλνει κι ἄλλην ὁ θεός, λειψές νὰ μὴν τὶς ἔχη.

Θνητοῦ καράβι ἐκείθενε δὲν ἔφυγε, κι ἂν ἦρθε,

μόνε καραβοσάνιδα καὶ ἀνθρώπινά κουφάρια

κυλιοῦνται ἀπὸ τὰ κύματα κι ἀπ' τῆς φωτιᾶς τὴ λύσσα.

Ἕνα μονάχο διάβηκε τῆς θάλασσας καράβι,

70       

κι αὐτὴ σὲ βράχους θά 'σπανε τρανούς, χωρὶς τὸ χέρι

τῆς Ἥρας, ποὺ λυπήθηκε τὸν Ἰάσονα ἀπ' ἀγάπη. (1)

αὐτὰρ ἐπὴν δὴ τάς γε παρὲξ ἐλάσωσιν ἑταῖροι,

ἔνθα τοι οὐκέτ᾽ ἔπειτα διηνεκέως ἀγορεύσω,

ὁπποτέρη δή τοι ὁδὸς ἔσσεται, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς

θυμῷ βουλεύειν· ἐρέω δέ τοι ἀμφοτέρωθεν.

ἔνθεν μὲν γὰρ πέτραι ἐπηρεφέες, προτὶ δ᾽ αὐτὰς       

60        κῦμα μέγα ῥοχθεῖ κυανώπιδος Ἀμφιτρίτης·

Πλαγκτὰς δή τοι τάς γε θεοὶ μάκαρες καλέουσι.

τῇ μέν τ᾽ οὐδὲ ποτητὰ παρέρχεται οὐδὲ πέλειαι

τρήρωνες, ταί τ᾽ ἀμβροσίην Διὶ πατρὶ φέρουσιν,

ἀλλά τε καὶ τῶν αἰὲν ἀφαιρεῖται λὶς πέτρη·    

65        ἀλλ᾽ ἄλλην ἐνίησι πατὴρ ἐναρίθμιον εἶναι.

τῇ δ᾽ οὔ πώ τις νηῦς φύγεν ἀνδρῶν, ἥ τις ἵκηται,

ἀλλά θ᾽ ὁμοῦ πίνακάς τε νεῶν καὶ σώματα φωτῶν

κύμαθ᾽ ἁλὸς φορέουσι πυρός τ᾽ ὀλοοῖο θύελλαι.

οἴη δὴ κείνη γε παρέπλω ποντοπόρος νηῦς,   

μὰ στέλνει κι ἄλλην ὁ θεός, λειψές νὰ μὴν τὶς ἔχη.

70        Ἀργὼ πᾶσι μέλουσα, παρ᾽ Αἰήταο πλέουσα.

καὶ νύ κε τὴν ἔνθ᾽ ὦκα βάλεν μεγάλας ποτὶ πέτρας,

ἀλλ᾽ Ἥρη παρέπεμψεν, ἐπεὶ φίλος ἦεν Ἰήσων.         

---

[1] Μετάφραση. Ἀργύρη Ἐφταλιώτη,

Αστραία ©©